Altın Fiyatları

ALTIN FİYATLARI NASIL BELİRLENİR?

Altın, tarih boyunca insanlık için en önemli kıymetli madenler arasında yer almıştır. Yakın geçmişe kadar para olarak kullanılmıştır ve para birimlerine baz oluşturmuştur. Günümüzde ise daha ziyade tasarruf aracı ve ziynet olarak talep görmektedir. Elektronik ve tıbbi cihazlar gibi teknolojik ürünlerde de yaygın olarak kullanılmaktadır.

Tasarruf sahipleri, altını öncelikli olarak enflasyona karşı koruma sağlayan yatırım araçları arasında tercih etmektedir. Altın özellikle döviz kurlarının çalkalandığı, ekonomide krizlerin yaşandığı dönemlerde yatırımcılar için güvenli bir liman olmuştur. Bu kıymetli maden, aynı zamanda doğal güzelliği sayesinde her dönem üzerimizde taşıdığımız bir mücevher olagelmiştir.

Peki, altın fiyatları nasıl oluşur? Altının fiyatını etkileyen faktörler nelerdir? Altın neden yükseliyor? Altın neden düşüyor? Bu yazımızda altın fiyatlarını belirleyen faktörleri inceleyeceğiz.

Altın fiyatlarına kimler karar verir?

Altın dünya çapında ticareti yapılan bir kıymetli maden olsa da, altının gram fiyatının oluşmasında sektörün merkez üssü Londra’dır. Dünya genelinde resmen kabul gören tek külçe altın piyasası olan Londra Külçe Piyasası Birliği (LBMA) burada yerleşiktir. Burada oluşan altın fiyatı, bütün sektör ve merkez bankaları tarafından dünya genelinde kıstas alınır.

Gram altın fiyatı Londra saatiyle 13:00’de ve 17:00’te olmak üzere günde iki defa, ABD doları üzerinden resmen sabitlenir. Bu, altının vadeli teslimat fiyatı olmakla birlikte, öte yandan altının spot fiyatı, yani günlük işlem ve teslimat fiyatı da oluşur. LBMA haricinde, Borsa İstanbul’un Kıymetli Madenler Piyasası (eski adıyla İstanbul Altın Borsası) dahil olmak üzere, dünyada çeşitli noktalarda altın borsaları ve altın piyasaları bulunur.

Netice itibarıyla, altın neden yükseliyor veya altın neden düşüyor diye baktığımızda, altının fiyatı piyasadaki tüm alıcıların ve satıcıların toplu davranışı sonucunda belirlenir. Bu hem uluslararası altın gram fiyatı için, hem de ülkemizdeki sarrafiye altın fiyatları için geçerlidir.

Sarrafiye ve özellikle ziynetlik altın fiyatları ise külçe altın fiyatlarının üzerine bir yandan işçilik ve işletme maliyetlerinin eklenmesiyle, öte yandan da yurtiçi piyasadaki alıcı ve satıcı davranışıyla oluşur. Kapalıçarşı ve Kuyumcukent de buna dahildir.

Altın neden yükseliyor?

Alımı-satımı yapılan her üründe olduğu gibi, altının da fiyatı öncelikle arz-talep dengesiyle oluşur. Piyasaya sunulan altın miktarında sıkıntı yaşandığı zaman veya müşteri talebinde artış yaşandığı dönemlerde, altının fiyatı genelde yükselir.

Hem dünya genelinde hem de Türkiye koşullarında, belirsizlik ve ekonomik durgunluk yaşanan dönemlerde de genelde altın fiyatlarında yükselme trendi görülür. Bu durum, bu kıymetli madenin hem bireysel yatırımcılar hem de kurumsal yatırımcılar tarafından tasarruflar için sağlam bir liman olarak görülmesinden kaynaklanmaktadır.

Sadece ekonomik sıkıntı dönemlerinde değil, aynı zamanda politik çalkantılar yaşandığında da altın, talepte ve fiyatta ciddi artışların yaşandığı bir kıymetli madendir. Açıkçası, altına yatırım yaptığınızda, paranızın tamamını kaybetme riskiniz yoktur. Diğer yatırım araçlarında ise böyle bir risk her zaman vardır.

Öte yandan, para birimimizin, yani Türk lirasının yabancı paralara karşı değer kaybına uğraması da sık sık karşılaştığımız bir durumdur. Böyle durumlarda, yerli yatırımcılar birikimlerinin değerini korumak için altına yatırım yapmayı tercih edebilirler. Bu da altının fiyatlarını yurtiçinde yükselten bir harekete yol açar.

Altın neden düşüyor?

Çoğu üründen farklı olarak, altın talebinde bireysel birikim oluşturma ve ziynet ön plandadır. Dünya Altın Konseyi verilerine göre, örneğin 2019 yılında altın talebinin kabaca yarısı mücevherat ve kuyumculuk kaynaklı olmuştur. Ekonomik kriz dönemlerinde nisbeten daralan ziynetlik altın talebi, altın fiyatlarını geçici olarak düşürebilir. Ancak ekonomi iyileşmeye başlayınca bu talep hızla geri gelir. Böylece gayet güneşli ekonomik ortamlarda ve iyi piyasa koşullarında da altın genelde değerini korur.

Altın arzı tarafına baktığımızda ise, az sayıda ülkede madencilikle elde edilen bir ürün olması itibarıyla altın üretimi her zaman sınırlı miktarda kalmaktadır. Ancak piyasaya sunulan altın miktarında dönemsel bir artış yaşandığı zaman, altın fiyatları düşüş gösterebilir.

Bunlara ek olarak, ülkemizde özellikle dolar düşünce altın da ucuzlar, altının fiyatını belirleyen diğer önemli faktörlerin sabit kalması kaydıyla tabii.

Döviz kurları altın fiyatlarını nasıl ve neden etkiler?

Unutmamak gerekir ki, altının uluslararası piyasada oluşan gram fiyatı Amerikan doları üzerindendir. Dolayısıyla, doların ne kadar güçlü olduğu, yani euro dahil olmak üzere diğer belli başlı para birimleri karşısındaki seyri, bu fiyatı yakından etkiler. Aynı zamanda, Türkiye altın sektörü de büyük ölçüde ithalata dayalıdır.

Sonuç olarak, altın fiyatları nasıl belirlenir diye baktığımızda, Türkiye’de altın fiyatları özellikle dolar/TL kurundan çok yakın bir şekilde, doğrudan etkilenmektedir. Genelleme yapacak olursak, dolar yükselince altın da pahalanır, dolar düşünce altın da ucuzlar.